Zonder kunststoffen zou er geen lichtgewicht constructie zijn, geen hoogwaardige voedselverpakking, geen moderne medische technologie. Aan de andere kant van de medaille staat plastic afval en lage recyclingpercentages. DIN SPEC 91446 wil de circulaire economie stimuleren met duidelijke normen en classificaties voor recyclaten. Hoe dat precies in zijn werk gaat, kunt u hier lezen.
Een blik op de ontwikkeling van productievolumes laat zien hoe belangrijk kunststoffen wereldwijd zijn geworden. Volgens Statista was er in 1950 wereldwijd slechts 1,5 miljoen ton plastic, maar in 2019 was dit cijfer gestegen tot 368 miljoen ton. De Ellen Mac Arthur Foundation voorspelt zelfs een productievolume van 1600 miljoen ton tegen 2050. De problematische aard van het materiaal wordt ook weerspiegeld in de cijfers: volgens de OECD Outlook for Plastic 2022 produceert de wereld tegenwoordig twee keer zoveel plastic afval als twintig jaar geleden. Het meeste komt terecht op stortplaatsen, wordt verbrand of komt in het milieu terecht — bijvoorbeeld in de oceanen. Slechts 9 % wordt met succes gerecycled.
Het lage recyclingpercentage heeft te maken met een fundamentele disfunctie van de kunststofmarkten: Hoogwaardige recyclaten zijn gemiddeld duurder dan nieuw materiaal. Een belangrijke reden hiervoor is het gebrek aan erkende normen en classificaties voor recyclaten op basis van betrouwbare gegevens. De nieuwe DIN SPEC 91446 “Classificatie van kunststof recyclaten volgens gegevenskwaliteitsniveaus voor gebruik en (internetgebaseerde) handel” vult deze leemte. Hierdoor kunnen recyclaten worden geclassificeerd volgens gedefinieerde gegevenskwaliteitsniveaus (DQL). Het introduceert een gestandaardiseerde methodologie voor het identificeren en labelen van recyclaten en geeft instructies voor de gestandaardiseerde specificatie van kunststofafval. De nieuwe DIN SPEC 91446 zorgt ervoor dat leveranciers, handelaars, recycleerders, afvalbedrijven en kunststofverwerkers dezelfde taal spreken.
Het systeem met vier niveaus van gegevenskwaliteit
DIN SPEC 91446 classificeert kunststofrecyclaten op basis van de beschikbare gegevens over het materiaal. Hoe meer gegevens beschikbaar zijn, hoe beter de categorisatie. De DIN specificeert vier datakwaliteitsniveaus (DQL). Er zijn weinig gegevens beschikbaar over het recyclaat in fase 1, maar veel in fase 4.
Maar om welke gegevens gaat het? Het gaat om informatie, eigenschappen en zogenaamde optionele kenmerken. Volgens DIN is dit informatie die afkomstig is uit de documentatie van het inzamelings‑, verwerkings- en/of recyclingproces. Verplichte informatie voor de DQL’s omvat bijvoorbeeld het materiaal, de recyclingmethode, de handelsnaam van de verbinding of het product, het vulmateriaal en de hoeveelheid. De nieuwe DIN beschrijft in totaal 14 van deze gegevens, die verplicht zijn voor DQL 4.
De eigenschappen zijn materiaaleigenschappen die zijn bepaald door testen in overeenstemming met een openbaar toegankelijke en vastgestelde norm. Dit kunnen ook openbare interne bedrijfsnormen zijn. 10 eigenschappen — waaronder bijvoorbeeld viscositeit, dichtheid, deeltjesgrootteverdeling — zijn verplicht voor niveau 4 van de DQL. Daarnaast kunnen optionele kenmerken aan de DQL worden toegevoegd: Sterkte, kleur, ontvlambaarheid, CO2eq. Er zijn maximaal 22 van deze optionele functies beschikbaar. Maar het kan ook meer zijn. De optionele functies zijn niet noodzakelijk om een DQL te bereiken. De reden: ze zijn relevant voor veel, maar niet voor alle toepassingen. Om ingedeeld te worden in een van de vier gegevenskwaliteitsniveaus, moet de fabrikant van het recyclaat de beschreven gegevens vastleggen in een productinformatieblad.
Het productinformatieblad vermeldt ook het aandeel gerecycled materiaal in het materiaal, dat wordt aangeduid met de letter R. Het kan postindustrieel recyclaat (PIR) of postconsumer recyclaat (PCR) zijn. Hergebruikt materiaal dat ontstaat in een specifiek proces en ook wordt gerecycled in dit proces, is echter uitgesloten (zie DIN EN ISO 472:2013.06). Als er bijvoorbeeld off-spec materiaal wordt geproduceerd tijdens de productie van een mengsel en dit wordt teruggevoerd in het proces, bevat het uiteindelijke materiaal geen gerecycled materiaal. Deze regelgeving voorkomt zogenaamde greenwashing.
Naast de polymeermatrix maken ook de vulmaterialen deel uit van het gerecyclede materiaal in overeenstemming met de nieuwe DIN SPEC. Het polymeer in een kleurmasterbatch mag echter alleen tot het gerecyclede gehalte worden gerekend als de batch ook een recyclaat als polymeerdrager bevat. De DIN beschrijft aan de hand van voorbeelden in detail hoe de berekening van het recyclaatgehalte voor een specifieke materiaalsamenstelling in zijn werk gaat.
Duidelijkheid op het eerste gezicht met een label
Als het productinformatieblad en de toewijzing aan een DQL volgens DIN SPEC 91446 beschikbaar zijn, moet dit in één oogopslag herkenbaar zijn. De methode bij uitstek: een duidelijk zichtbaar etiket op de materiaalverpakking. De belangrijkste feiten kunnen onmiddellijk worden herkend: Kwaliteitsniveau van de gegevens, materiaal, gerecycled materiaal, samenstelling, herkomst (post-consumer of post-industrieel recyclaat), CO2eq, kleur en meer.
En zo zou het label eruit moeten zien:
De materiaalinformatie op basis van de nieuwe DIN SPEC 91446 biedt een betrouwbare basis voor alle spelers in de waardeketen. Processors weten wat ze gebruiken. Winkeliers weten wat ze verkopen. En recyclers weten welke informatie ze moeten verstrekken. Het doel is om de acceptatie van het toegenomen gebruik van gerecyclede materialen in producten te vergroten.
